De gehaktballetjes plús het hemels broodschoteltje van Marga Hiemstra.

,,Als jij de plakken brood alvast insmeert met roomboter, dan kan ik verder met de balletjes. De rijst is ook bijna klaar. Smeer het er maar lekker dik op, hoor.’’ Marga Hiemstra, de teruggetreden ‘kookmoeder’ van middelbare school De Amersfoortse Berg, is in haar element als ze kan rommelen met potten en pannen. Ze dartelt door haar ruimbemeten keuken, praat honderduit over de schatten van leerlingen die ze 30 jaar lang onderwees in het Nederlands, en zet als een volleerde chef-kok de verslaggever aan het werk.

Dat is nodig ook, want Marga houdt niet van kleine porties. De pikante gehaktballetjes die ze bereidt voor Stadseten (een ‘kleine’ hoeveelheid voor acht personen) maakt ze het liefst voor veertig of vijftig eters tegelijk. Als er iets te vieren was op school, stroopte mevrouw Hiemstra (nooit juffrouw of Marga, daar kon ze niet tegen) de mouwen op en dook ze de keuken in. Gezegend waren ook de klassen die haar troffen als mentor. ,,Ik sloot het schooljaar altijd af met een maaltijd bij mij thuis. Een stuk of dertig kinderen over de vloer, dan heb je eer van je werk. Heerlijk om te doen gewoon.’’

Waar die drang tot collectief culinair behagen vandaan komt? Marga peinst, stopt zelfs even met balletjes draaien. ,,Nou ja, voeden is een oerbehoefte toch? Ik droomde vroeger van een groot gezin, met tien van die hongerige koppies aan tafel. Ik vind drie achteraf trouwens meer dan genoeg, ha ha.’’

Zelf heeft Marga een haat-liefde-verhouding met eten. ,,Ik ben een echte lekkerbek, maar ik worstel ook altijd met mijn gewicht.’’ Ze heeft wat afgelijnd tussen de bourgondische buien door. ,,Ik moest wel. Sporten is aan mij niet besteed. Ik heb er een bloedhekel aan om me helemaal op te blazen op zo’n loopband. Niks voor mij, nooit geweest ook. ’’

Al is lesgeven soms ook topsport, stelt Marga, terwijl ze een hemels broodgerecht van jam, wittebrood en eierroom in de oven schuift. ,,Ga er maar aanstaan: uur na uur een klas opgroeiende jongens en meisjes voor je neus, die afhankelijk zijn van wat jij ze aanbiedt. Ik heb er altijd van genoten hoor, nooit problemen gehad met orde. De leerlingen zijn ook niet echt veranderd. Ze hebben het alleen veel drukker dan vroeger met sport, muziek, computers, baantjes en vakanties.’’

De overvolle puberagenda’s zijn ook debet aan de ontlezing, denkt de oud-lerares. ,,Ze hebben of nemen geen tijd meer voor een boek op de bank. Het taalgevoel loopt terug. De jeugd van nu haalt alles van internet.’’

Marga is van nature hoopvol gestemd. Het zal ook met de aanstormende generatie wel weer goed komen. Hoewel? ,,Sommigen kunnen geen zin uitspreken of er zit een ‘zeg maar’ tussen. Vreselijk.’’

Pikante gehaktballetjes in tomatensaus met ananas en gember

Dit recept is heel geschikt voor een groot gezelschap: ik heb het ooit voor vijftig mensen gemaakt. Het kan goed van te voren bereid worden.

Nodig voor 8 personen:

2 zakjes gedroogde nasikruiden met groente, 1 ui, 1 kilo rundergehakt,1 ei, paneermeel, 3 blikken hele tomaten op sap,1 blik ananasstukjes, 1 potje gemberbolletjes op siroop of bakgember. 400 gr rijst, diepvriesdoperwtjes. Peper, zout, scheutje drank, 2 eetlepels maizena.

1. Doe de nasikruiden in een kom met een beetje heet water (tot ze net onder staan)

en laat ze 10 minuten weken.

2. Pel de ui en snijd hem in stukjes.

3. Meng 1 kilo rundergehakt met 1 ei, een kop paneermeel en de gewelde nasikruiden. Zo nodig zout en peper toevoegen: proeven! Goed mengen. Dan met vochtige handen knikkergrote balletjes draaien (stuiters).

4. Bak intussen in een grote braadpan de ui. Voeg olijfolie toe en braad voorzichtig alle balletjes bruin. Schep de balletjes die gaar zijn uit de pan en doe ze zolang in een aparte bak.

5. Als alle balletjes klaar zijn, doe je de inhoud van de blikken gepelde tomaten bij de uien. Met de staafmixer pureren tot een gladde saus. Warm laten worden, maar niet laten koken.

6. De ananas uit laten lekken en bij de saus doen. Eén glas sap bewaren.

7. Bolletjes gember fijnsnijden en toevoegen met gembersiroop( naar eigen smaak).

8. Als de saus goed warm is,maar te dun: twee eetlepels maïzena glad roeren met het ananassap of met een glaasje sterke drank( naar keuze) en toevoegen.

9. Proeven of de smaak goed is: eventueel zout, peper en rest ananassap

toevoegen.

10.De gehaktballetjes erbij doen en alles verwarmen. HEEL VOORZICHTIG ROEREN,

anders gaan de ballen kapot en wordt het één grote brij.

11. Rijst (naar keuze) of macaroni koken, 4 minuten voor hij klaar is: diepvriesdoperwtjes laten meekoken (ongeveer 1/3 doperwtjes op 2/3 rijst en even mee laten koken.

12. Twee komkommers wassen, in dunne halve plakjes snijden en in een schaal doen met zout, peper, dille en een beetje yoghurt.

Hemels broodschoteltje

Nodig: 1 wit casinobrood, roomboter, 3 eieren, 250 ml room, 2 vanillesuiker, 1 pot rode jam ( of abrikozenjam, sinaasappeljam, gemberjam,enz )

1. Snijd de korstjes van de boterhammen af en beboter de sneden brood aan beide kanten.

2. Klop 3 eiwitten stijf met theelepel suiker (de kom eerst vetvrij maken met een beetje citroensap).

3. Klop de 3 eidooiers met 2 eetlepels bloem, 250 ml room en de vanillesuiker goed door elkaar,

4. Schep voorzichtig het opgeklopte eiwit door het eidooiermengsel.

5. Leg in een ingevette vuurvaste schaal een laag beboterde boterhammen, spreid er een laag rode jam over, dan weer een laag beboterde sneden brood, emz. Tot slot giet je het ei/roommengsel er overheen. Als het te droog is, een beetje room toevoegen.

6. In de voorverwarmde oven op 175 graden ongeveer 25 minuten laten bakken, tot de bovenkant lichtbruin is.